Geest en kosmos

Bewustwording, waardering en wil, het zijn enkele geestelijke processen die zich lastig laten verklaren met materie. Zonde,vindt filosoof Thomas Nagel, want daardoor lopen we het risico een deel van de natuur nooit te kunnen ontrafelen. Biologie, evolutie en de kosmos, we kunnen ze niet verklaren als we niet ook oog hebben voor het geestelijke, betoogt Nagel.

Neem het bewustzijn. De geest is ook onderdeel van ecosystemen die zich hebben ontwikkeld door evolutie. Daarom schiet traditionele evolutionaire biologie - uitsluitend gericht op het materiële - fundamenteel tekort. Ook de geschiedenis van het heelal en de oerknal, waarmee de voorwaarden voor evolutie werden gecreëerd, laten zich niet verklaren op basis van het tastbare alleen. Een juiste interpretatie van de natuur zou immers ook een verklaring moeten geven voor de aanwezigheid van ons bewustzijn, dat niet tot materie is terug te brengen.

Nagel plaats zijn vraagtekens niet vanuit een bepaalde religieuze overtuiging. Ook biedt hij geen duidelijk alternatief. Maar
in Geest en kosmos suggereert hij wel dat als de materialistische benadering incompleet is, andere beginselen ook wel eens een rol zouden kunnen spelen bij het ontstaan van de natuur.

-Thomas Nagel is hoogleraar filosofie en rechtsgeleerdheid aan de Universiteit van New York. Hij schreef meerdere boeken waaronder The Possibility of Altruism [De mogelijkheid tot altruïsme] en The View from Nowhere [Bekeken vanuit het niets]. Hij is onderzoeker aan de American Academy of Arts and Sciences en verbonden aan de British Academy. Nagel is ook bekenddoor zijn beroemde gedachte experiment 'hoe het voelt om een vleermuis te zijn'.